بزرگنمایی:

پایگاه خبری نوید تربت: http://www.navidtorbat.ir

مهدی عصمتی محقق و استاد حوزه و دانشگاه

در تاریخ پرفراز و نشیب انقلاب اسلامی ایران، یکی از وقایع کمتر شناخته‌شده اما بسیار مهم که به‌طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته، قیام مردم تربت حیدریه در نهم دی‌ماه 1357 است. این رویداد که 43 روز پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و هم‌زمان با موج قیام‌ها و اعتراضات در سایر نقاط کشور رخ داد، نمایانگر روحیه انقلابی مردم این دیار بود. در این روز، مردم انقلابی تربت حیدریه ، مجسمه شاه را از مرکز شهر پایین کشیده و نیروهای رژیم پهلوی را از شهر بیرون کردند. این قیام نماد شور و اراده مردم در راستای پیروزی انقلاب اسلامی بود.

با این حال، این واقعه مهم تاریخی که نقش برجسته‌ای در مسیر انقلاب داشت،متأسفانه در سطح ملی تحت‌الشعاع روز نهم دی سال 1388 قرار گرفته است. این در حالی است که قیام مردم تربت حیدریه، به‌عنوان یکی از نخستین اعتراضات بزرگ در آستانه پیروزی انقلاب، باید در جایگاه شایسته خود در تاریخ انقلاب اسلامی ثبت شود.

هدف از این یادداشت، ارائه پیشنهاداتی است برای احیای این روز مهم در سطح شهرستان تربت حیدریه و کشور، با تأکید بر نقش نهادهای مختلف و مسئولین در معرفی و تبیین این واقعه در سطح جامعه. این یادداشت همچنین به دنبال جلب توجه نخبگان شهرستان به این موضوع و هم‌افزایی میان نهادهای مختلف در جهت گرامیداشت این روز است.

پیشنهادات برای احیای واقعه نهم دی‌ تربت حیدریه:

1. ثبت این روز در تقویم رسمی کشور

• پیشنهاد ثبت رسمی قیام تربت حیدریه به‌عنوان روز ملی: یکی از مهم‌ترین اقدامات، ثبت این روز در تقویم رسمی کشور به‌عنوان "روز قیام مردم تربت حیدریه" است. نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی باید در این راستا اقداماتی را پیگیری کرده و در صورت لزوم طرح قانونی برای ثبت این روز در تقویم ملی ارائه دهند.
• حمایت‌های مالی و معنوی: تخصیص بودجه مناسب از طریق کمیسیون‌های فرهنگی و اجتماعی مجلس برای برگزاری مراسم‌های یادبود، تولید مستندات و فیلم‌های سینمایی و مستند در خصوص قیام مردم تربت حیدریه و رایزنی با صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه.
• ایجاد برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی: نماینده شهرستان باید با رایزنی فعال خود تلاش نماید تا در صدا و سیما، برنامه‌هایی با موضوع "قیام مردم تربت حیدریه در 9 دی 1357" تولید و پخش شود. این برنامه‌ها می‌توانند شامل مستندهای تاریخی، گفت‌وگوهای کارشناسان و تاریخ‌پژوهان، مصاحبه با پیشکسوتان انقلاب، و تحلیل‌های مختلف در خصوص اهمیت این واقعه در تاریخ انقلاب اسلامی باشند.[1]
• گنجاندن این واقعه در کتب درسی: نماینده مردم و رئیس آموزش و پرورش با برنامه ریزی دقیق تلاش نمایند که تاریخ این قیام در کتاب‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها، به‌ویژه در مقاطع تحصیلی متوسطه و دانشگاهی، به‌طور جدی گنجانده شود تا نسل جدید با اهمیت این رویداد آشنا شوند.

2. تدوین و نشر آثار و مستندات تاریخی

• تولید مستندهای تاریخی و کتاب‌ها: در جهت معرفی قیام تربت حیدریه، باید مستندهای تاریخی، کتاب‌ها و مقالات به‌ویژه از منظر سیاسی و اجتماعی تولید شود تا تاریخ این روز مهم به‌طور جامع و گسترده برای نسل‌های مختلف منتشر شود.
• استانداردسازی محتوای آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها: این واقعه باید در قالب یک محتوای علمی و مستند به‌طور رسمی به دانش‌آموزان و دانشجویان آموزش داده شود تا آگاهی عمومی در خصوص تاریخ انقلاب اسلامی در این شهرستان افزایش یابد.

3. برگزاری مراسم‌های یادبود و فرهنگی

• مراسم عمومی و فرهنگی: در نهم دی‌ماه، باید مراسم‌ها و جشن‌هایی در سطح شهرستان تربت حیدریه برگزار شود که شامل سخنرانی‌های فرهنگی، انقلابی و سیاسی، نمایشگاه‌های عکس، فیلم و مستند، شب‌های فرهنگی و تئاترهای تاریخی باشد.
• راهپیمایی‌ها و تجمعات مردمی: برگزاری راهپیمایی‌های مردمی در سطح شهرستان برای گرامیداشت این روز و معرفی بیشتر قیام تربت حیدریه به نسل جدید.

نقش نهادها و مسئولین در احیای واقعه تربت حیدریه:

1. مسئولین شهرستانی (فرمانداری، شهرداری و ادارات)

• برگزاری مراسم یادبود: فرمانداری و شهرداری باید مسئولیت برگزاری مراسم بزرگداشت قیام مردم تربت حیدریه را در نهم دی‌ماه به عهده بگیرند. این مراسم‌ها می‌توانند شامل سخنرانی‌های تاریخی، تجلیل از پیشکسوتان انقلاب، و نمایشگاه‌های فرهنگی و تاریخی باشند.
• آگاهی‌دهی در ادارات: با توجه به جمعیت قابل توجه کارکنان ادارات، می‌توان از ظرفیت این نهادها برای برگزاری جلسات آموزشی و سخنرانی‌های درون‌اداری در خصوص تاریخ انقلاب و قیام مردم تربت حیدریه استفاده کرد.
• حمایت از برنامه‌های فرهنگی و آموزشی: ادارات مختلف شهرستان می‌توانند از طریق تخصیص منابع مالی و انسانی، به برگزاری برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی در سطح شهرستان کمک کنند. این برنامه‌ها می‌توانند شامل سمینارهای علمی، تئاترهای تاریخی، مسابقات فرهنگی و نمایشگاه‌های عکس و کتاب باشند.
• نصب یادبودها و تندیس‌ها: نصب یادبودها و تندیس‌ها در نقاط مختلف شهرستان، به‌ویژه در محل‌های تاریخی که قیام در آن‌ها اتفاق افتاده است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اقدام به‌ویژه در بازدیدهای دانش‌آموزی و عمومی می‌تواند تأثیرگذار باشد.
• حمایت از پروژه‌های فرهنگی و تاریخی: تخصیص منابع مالی و زمین برای احداث موزه یا مرکز فرهنگی تاریخی با محوریت قیام تربت حیدریه، که به تبیین تاریخ انقلاب در این منطقه اختصاص دارد.

2. بسیج محلات و بسیج ناحیه

• برنامه‌ریزی و سازماندهی مراسم‌های شهرستانی: بسیج ناحیه، با توجه به پشتیبانی از همه محلات و نهادهای بسیج، می‌تواند برنامه‌ریزی کلی و هماهنگی برای برگزاری مراسم‌های بزرگداشت قیام مردم تربت حیدریه در سطح شهرستان انجام دهد. این مراسم‌ها می‌توانند شامل راهپیمایی‌های عمومی، سخنرانی‌های سیاسی و فرهنگی، نمایشگاه‌های عکس و مستند باشند.
• آموزش و تربیت نیروهای فعال: بسیج ناحیه باید از ظرفیت‌های خود برای آموزش نیروهای جوان در خصوص تاریخ انقلاب و قیام مردم تربت حیدریه استفاده کند. این آموزش‌ها می‌توانند در قالب دوره‌های فرهنگی، تاریخی و انقلابی برگزار شوند و به تقویت آگاهی‌ نسل‌های جدید کمک کنند.
• برگزاری مراسم‌های محله‌ای: بسیج محلات می‌تواند به‌طور ویژه در محله‌ها برای بزرگداشت این روز و تبیین تاریخ قیام تربت حیدریه اقدام کند.
• آموزش در مدارس: همکاری با آموزش‌وپرورش برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی، سخنرانی‌ها و کلاس‌های تاریخ انقلاب در مدارس مختلف شهرستان.
• استفاده از ظرفیت فضای مجازی: بسیج می‌تواند با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی برای نشر و ترویج تاریخ قیام تربت حیدریه، مستندات و محتوای آموزشی تولید کرده و در دسترس عموم قرار دهد.

3. بنیاد شهید و امور ایثارگران

• تبیین نقش شهدا در قیام تربت حیدریه: بنیاد شهید باید با همکاری با دیگر نهادهای فرهنگی و بسیج، نقش شهدا و خانواده‌های شهدا در قیام مردم تربت حیدریه را در برنامه‌ها و مراسم‌های فرهنگی مورد توجه قرار دهد. این امر باعث می‌شود تا مردم و به ویژه نسل جوان با آثار و فداکاری‌های شهدا بیشتر آشنا شوند.
• پشتیبانی از تحقیقات و نشر آثار شهدا: بنیاد شهید می‌تواند به حمایت از پژوهش‌ها و کتاب‌ها در خصوص تاریخ قیام مردم تربت حیدریه و معرفی شهدا و مبارزان شهرستان بپردازد. این آثار می‌توانند در مدارس، دانشگاه‌ها و کتابخانه‌ها توزیع شوند.
• برگزاری برنامه‌های ویژه در روزهای یادبود: در روزهای نهم دی‌ماه، بنیاد شهید می‌تواند مراسم‌های یادبودی برای شهدای قیام تربت حیدریه برگزار کند که در آن‌ها سخنرانی‌ها، مستندها و تجلیل از خانواده‌های شهدا به عنوان بخشی از برنامه‌های رسمی گنجانده شود.
• تولید محتوای رسانه‌ای: تولید مستندات و گزارش‌های ویژه در خصوص شهدا و مبارزات مردم تربت حیدریه برای انتشار در رسانه‌های محلی و ملی.

4. اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و رسانه‌ها

• برگزاری نمایشگاه‌ها و نشست‌های فرهنگی: این اداره‌ها باید نمایشگاه‌های عکس، کتاب، فیلم و دیگر آثار فرهنگی با محوریت قیام تربت حیدریه برگزار کنند.
• پخش مستندهای تاریخ انقلاب: پخش مستندهای تاریخی و برنامه‌های ویژه در تلویزیون‌های محلی و سراسری در خصوص قیام تربت حیدریه و تاثیر آن در پیروزی انقلاب اسلامی.
• انتشار مقالات و کتاب‌ها: باید کتاب‌ها و مقالات علمی در مورد تاریخ قیام تربت حیدریه و نقش این شهرستان در انقلاب اسلامی تهیه و منتشر شود.

5. هیئات مذهبی و امام جمعه و جماعات

• گفت‌وگو در خطبه‌های نماز جمعه: امام جمعه و ائمه جماعات باید در خطبه‌های نماز جمعه و منابر مساجد به تبیین اهمیت قیام مردم تربت حیدریه بپردازند و این واقعه را به‌طور مستمر در سخنرانی‌ها و جلسات دینی یادآوری کنند.
• مشارکت در مراسم‌های عمومی: دعوت از مردم برای حضور فعال در مراسم‌های یادبود و گرامیداشت قیام تربت حیدریه و تبلیغ این روز در بین جوانان.

6. آموزش و پرورش

• گنجاندن تاریخ قیام تربت حیدریه در کتب درسی: اطلاعات مربوط به قیام تربت حیدریه باید با همکاری و پیگیری نماینده مردم و سایر مسئولین شهرستان در کتب تاریخ مقاطع مختلف تحصیلی گنجانده شود تا نسل‌های جدید با تاریخ این شهرستان آشنا شوند.
• برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری: برگزاری مسابقات فرهنگی، هنری و تحقیقی با موضوع قیام تربت حیدریه برای دانش‌آموزان و دانشجویان.
• جذب دانش‌آموزان به فعالیت‌های فرهنگی: ایجاد گروه‌های تحقیقاتی و پژوهشی در مدارس برای مطالعه و پژوهش در خصوص قیام تربت حیدریه.

7.شبکه‌های اجتماعی و فعالان فرهنگی

• راه‌اندازی کمپین‌های آنلاین: فعالان فرهنگی و نهادهای مربوطه باید کمپین‌های آنلاین برای معرفی قیام تربت حیدریه راه‌اندازی کنند و از هشتگ‌ها و محتوای تصویری در فضای مجازی استفاده کنند.
• رسانه‌های محلی: رسانه‌های محلی می‌توانند با پوشش ویژه وقایع تاریخی تربت حیدریه در نهم دی‌ماه و ایجاد محتواهای مستند و گزارشی، نقش برجسته این شهرستان در پیروزی انقلاب اسلامی را در سطح ملی معرفی کنند.
• پوشش خبری: باید گزارش‌ها، مصاحبه‌ها و برنامه‌های تلویزیونی با حضور پیشکسوتان و کسانی که در قیام مردم تربت حیدریه نقش داشتند، به‌ویژه از طریق رسانه‌های استانی و محلی پخش شوند.
• استفاده از فضای مجازی: علاوه بر برنامه‌های تلویزیونی، از ظرفیت فضای مجازی نیز باید برای انتشار و ترویج تاریخ قیام مردم تربت حیدریه استفاده شود. ایجاد صفحات ویژه در شبکه‌های اجتماعی با استفاده از محتواهای ویدئویی، تصویری، و متنی می‌تواند به جذب و آگاهی‌سازی نسل جوان کمک کند.

جمع‌بندی

برای احیای واقعه تاریخی نهم دی‌ماه در تربت حیدریه و معرفی آن به نسل‌های جدید، نیاز به هم‌افزایی و همکاری میان مسئولین و نهادهای مختلف از جمله بسیج، بنیاد شهید، ادارات شهرستان، رسانه‌ها، آموزش و پرورش و سازمان‌های فرهنگی است. همچنین باید از ظرفیت‌های فضای مجازی، رسانه‌ها و فعالیت‌های مردمی بهره‌برداری شود تا این روز مهم در تقویم رسمی کشور ثبت و به‌عنوان یک رویداد فرهنگی و تاریخی مهم در سطح ملی شناخته شود. با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری مؤثر، می‌توان نهم دی‌ماه تربت حیدریه را به‌عنوان یک روز تاریخی و فرهنگی در سطح کشور گرامی داشت.