بزرگنمایی:
ممکن است فکر کنیم که هدیه دادن یک ویژگی خاص انسانی است، اما به نظر می‌رسد بسیاری از حیوانات دیگر نیز به همین گونه با جفت و همنوع‌هایشان رفتار می‌کنند.
پایگاه خبری نوید تربت:http://www.navidtorbat.ir
ممکن است فکر کنیم که هدیه دادن یک ویژگی خاص انسانی است، اما به نظر می‌رسد بسیاری از حیوانات دیگر نیز به همین گونه با جفت و همنوع‌هایشان رفتار می‌کنند.
اگر بعد از گرفتن هدیه و باز کردن آن به شدت سرخورده شدید، دست‌کم می‌توانید دلخوش باشید که یک مگس عقربی ماده نیستید. در غیر این صورت بهترین هدیه‌ای که گیرتان می‌آمد، یک گلوله آب دهان از عشق زندگی‌تان بود.
این حشرات به جای سرخوردگی از هدیه‌شان، از این غذای خوشمزه لذت هم می‌برند و برای پاداش، با خواستگار خود جفت‌گیری می‌کنند.
هدیه عروسی - زمانی که نر در هنگام خواستگاری و جفت‌گیری یک لقمه مغذی را به ماده هدیه می‌دهد - در گونه‌های متنوعی از جانوران مانند حلزون، کرم خاکی و ماهی مرکب دیده شده است.
معروف است که پرندگان هم از هدیه دادن لذت می‌برند، و سنگ‌چشم خاکستری بزرگ نر، حشرات کوچکی را برای تحت تاثیر قرار دادن جفت مورد نظر خود روی خارها و شاخه‌ها می‌چسباند و بعد آنها را هنگام خواستگاری به جفت ماده می‌دهد.
با این حال، این پدیده بیشتر در بین حشرات و عنکبوتیان شایع است. برای مثال، شب‌پره‌های شش نقطه نر به شریک زندگی خود از طریق اسپرم سیانید می‌دهند. از سوی دیگر، عنکبوت‌های تار مهد، طعمه‌های بالقوه را در بسته‌های ابریشمی قرار می‌دهند و مواد شیمیایی به آن اضافه می‌کنند تا جذاب‌تر شوند. اگر ماده امتناع کند، نر به سادگی بسته‌های بیشتری به هدیه اولیه اضافه و دوباره آن را تقدیم می‌کند.
گاهی اوقات نرها سعی می‌کنند با بسته‌بندی طعمه‌های بی کیفیت یا حتی لقمه‌های نیمه خورده ناچیز، ماده‌ها را فریب دهند. بعد در حالیکه ماده مشغول باز کردن بسته‌ای است که فکر می‌کند هدیه‌ای به دقت انتخاب شده در آن است و قبل از اینکه متوجه کم‌ارزش بودن آن شود، نر جفت‌گیری و فرار کرده است.
یک مطالعه نشان داد که بیش از هفتاد درصد هدایایی که عنکبوت‌های تار مهد می‌دهند، تقلبی‌اند.
داریل گوین، اکولوژیست رفتاری در دانشگاه تورنتو کانادا، می‌گوید: «شما نرها را می‌بینید که تقلب می‌کنند و ممکن است یک پای جیرجیرک خشکیده و کهنه یا چیزی شبیه این را بسته‌بندی و تقدیم کنند.»
آن طور که به نظر می‌رسد، برخی دیگر از حشرات نیز در دادن هدیه خسیس هستند.
گوین می‌گوید: «پایین جاده خانه‌ام در بهار، یک واقعه بسیار زیبایی روی می‌دهد که در آن مگس‌های رقصنده نر بر فراز رودخانه پرواز و حشرات آبزی را شکار می‌کنند. سپس آنها را بر می‌دارند و پیش ماده‌ها می‌برند و ماده‌ها برای دریافت هدایا باهم رقابت می‌کنند، زیرا آنها نمی‌توانند خودشان شکار کنند و برای تخم‌هایشان به این غذا نیاز دارند. در یک مورد، یک حشره نر را دیدم که یک گلوله کرک گل بید را برداشت و سعی کرد آن را به ماده تقدیم کند.»
در حالیکه اهدای یک هدیه بی‌ارزش ممکن است در کوتاه مدت برای نر فایده داشته باشد، به محض اینکه ماده هدیه خود را باز کرد و فهمید که فریب خورده است، او را پس می‌زند. این بدان معنی است که ماده فقط برای مدت کوتاهی با او جفت‌گیری می‌کند.
از آنجایی که حشرات ماده معمولا با چندین نر جفت می‌شوند، احتمال اینکه اسپرم نر متقلب تخم‌ها را بارور کند، کاهش می‌یابد و در نتیجه ژن نر کلاه‌بردار در دراز مدت از بین می‌رود.
هدیه برخی از حشرات برای جلب نظر مساعد ماده‌ها در نهایت از خود گذشتگی است. جیرجیرک سیجبراش نر در طول جفت‌گیری به ماده اجازه می‌دهد تا بال های عقبش را بجود و حتی همیولنف او (معادل خون در حشرات) را بمکد. طبق یک مطالعه، زمانی که نر این «ضربه عشق» را تحمل کند، اقبال او برای یافتن شریکی دیگر بسیار اندک است، زیرا انرژی لازم را برای دنبال کردن جفت دیگری ندارد.
عنکبوت پشت قرمز نر در طول جفت‌گیری به معنای واقعی کلمه به داخل آرواره‌های ماده کشیده می‌شود و به او اجازه می‌دهد تا از انتهای شکمش او را بجود و در نهایت، کلا بخورد.
گوین می‌گوید: «از یک جهت، می‌توان او را زیان‌دیده به شمار آورد، زیرا جانش را از دست داده است، اما از دیدگاه نظریه بقای داروینی، یافتن ماده برای جفت‌گیری چنان اتفاق نادر و فرصت کمیابی در عنکبوت‌های پشت قرمز است، که با این پشتک و تقدیم یک وعده غذا، فرصت جفت‌گیری افزایش می‌یابد و امکان آن فراهم می‌شود که اسپرم بیشتری وارد ماده شود و تقریبا به طور قطع فرزندان بیشتری متولد شوند.»
سال 2022، چوفی تانگ، حشره‌شناس عضو آکادمی علوم کشاورزی جیانگ سو چین، و همکارانش نمونه‌ای از هدیه دادن حشرات را کشف کردند که در یک کهربای 99 میلیون ساله حفظ شده بود.
در داخل این کهربای قدیمی، یک مگس نر از جنس آلواسزیا یک هدیه ساخته شده از کف را آماده کرده و بین پاهای خود گرفته است.
اینها همه نمونه هدایای عروسی‌اند که نرها به ماده ها می‌دهند تا آنها را برای جفت‌گیری متقاعد کنند. بیشتر اوقات، این هدایا ارزش غذایی دارند و بنابراین ماده‌ها نیز از مزایای آن برخوردار می‌شوند.
با این حال، گاهی اوقات حیوانات برای جلب رضایت سایرین به آنها هدایایی می‌دهند.
به عنوان مثال، مشاهده شده است که دلفین‌ها به مردم غذاهایی مثل مارماهی، ماهی تن و اختاپوس هدیه می‌دهند. همچنین روایت‌هایی وجود دارد از کلاغ‌هایی که به انسان‌هایی که قبلا به آنان کمک کرده‌اند، هدایایی می‌دهند.
نیکولا کلیتون، استاد شناخت تطبیقی در دانشگاه کمبریج بریتانیا، می‌گوید: «از کلاغ‌ها هدایایی مثل گردو، زیتون، تشتک در بطری آبجو و چوب پنبه شراب دریافت کرده‌ام. خوشبختانه آنها جانوران مرده به من هدیه نداده‌اند، چون گیاهخوارم و یک قطعه زیورآلات را ترجیح می‌دهم.»
ظاهرا زاغ‌های کبود آسیا و اروپا که از خانواده کلاغ‌ها هستند نیز صرفا برای خوشحال کردن جفت خود به او هدیه می‌دهند.
آزمایشی که کلایتون و تیم تحقیقاتی‌اش انجام داده‌اند نشان داد که نرها به جفتشان که پروانه یا کرم می‌خورند، نگاه می‌کنند.
وقتی نرها فرصت کردند که خوراکی آبداری به عنوان هدیه به همسرانشان بدهند، همیشه از غذای متفاوتی استفاده کردند.
به عبارت دیگر، نرها فهمیده بودند که ماده‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند، هدیه جدیدی بگیرند تا همان چیزهایی که به آن عادت دارند.
کلایتون می‌گوید: «مثل این است که برای شام به رستوران رفته باشید تا یک اسپاگتی بلونز خوب بخورید. اگر از شما بپرسند که مقدار بیشتری میل دارید، می‌گویید نه، متشکرم اما برای یک دسر خوشمزه جا دارم.»
اما به نظر می‌رسید زاغ‌های نر می‌دانستند که ماده‌هایشان چه می‌خواهند و می‌توانستند بدون توجه به خواست خودشان، هدایای مورد نظر جفتشان را پیدا کنند.
دادن هدیه بدون چشمداشت خاص در میان بونوبوها رایج است. اینها گونه‌ای از نخستی‌سانان بزرگند که تقریبا 99 درصد دی‌ان‌ای آنها با انسان یکسان است. مطالعه‌ای در سال 2013 نشان داد که بونوبوها درست مانند انسان‌ها، گاهی اوقات به عنوان یک عمل نوع‌دوستانه به غریبه‌ها هدیه می‌دهند.
در مورد بونوبوها، آنها ترجیح دادند که غذاهایی از جمله سیب و موز را با سایر بونوبوهایی که عضوی از گروه آنها نبودند شریک شوند و گاه حتی از غذای خود صرفنظر کردند تا بتوانند با دادن هدیه با غریبه‌ها تعامل داشته باشند.
با تمام این تفاسیر این سئوال مطرح می‌شود که چرا حیوانات به هم هدیه می‌دهند؟ از آنجایی که این نوع رفتار در تعدادی از گونه‌های جانوری تکامل یافته است، احتمالا نتیجه آن افزایش توانایی تولید مثل نر و ماده است.
این نتیجه‌گیری مطمئنا در مورد حشرات و عنکبوتیان صادق است - مگر در مواردی که یکی از طرفین تقلب کند.
گوین می‌گوید: «نر برای ماده یک وعده غذا فراهم می‌کند، و در مقابل، ماده امکان دسترسی به دستگاه تناسلی خود را می‌دهد. اما اگر این مبادله هدیه خیلی رمانتیک به نظر نرسد، می‌توانید به این واقعیت هم فکر کنید که برخی حیوانات دیگر، مانند کلاغ‌ها و بونوبوها، از هدیه دادن لذت می‌برند.»
کلایتون می‌گوید: «در دنیای حشرات، حشره نر هدیه می‌دهد تا بتواند با ماده جفت شود، اما در زاغ‌های کبود که جفت‌‌ها برای تمامی عمر با هم هستند، آنچه داده می‌شود رشوه نیست، بلکه هدیه است.»
این زاغ‌ها حیواناتی بسیار باهوش و با عمر طولانی هستند و همانطور که همه می‌دانند، ایجاد یک رابطه یک چیز است، اما حفظ آن در طول سالیان متمادی بسیار سخت‌تر است. بنابراین دادن هدیه نشانه قدردانی است.»
بنابراین، دست‌کم در گونه‌هایی مانند زاغ کبود منطقه آسیا و اروپا، انگیزه اصلی هدیه دادن احتمالا مانند انسان‌هاست - تقویت پیوندهای اجتماعی با نزدیک‌ترین فرد.
منبع: بی بی سی